Vogelhouder anno 2024                       

Artikel Parkieten Sociëteit mei 2024
Tekst: samengesteld door de Parkieten Sociëteit, NVWA, RVO en LNV

Een vraag die je jezelf als houder van dieren tegenwoordig met enige regelmaat kunt of zelfs moet stellen is: “aan welke regels moet ik me eigenlijk houden bij het houden van mijn dieren?”.

Dat wij de verplichting hebben om goed voor onze dieren te zorgen is een vanzelfsprekendheid. Het voorrecht om dieren te mogen houden brengt automatisch de verplichting met zich mee dat de houder altijd goed voor die dieren moet zorgen. Tot zover niets bijzonders. Dat er regels gelden om in te kunnen grijpen als iemand zich aan die verplichting onttrekt of om duidelijk te maken wat er van een houder mag worden verwacht is dan ook niet vreemd.

De regels die gelden voor een houder van papegaaiachtigen hebben verschillende invalshoeken:

• Soortbescherming: er gelden regels om diersoorten te beschermen. De toegestane handel wordt gereguleerd en geadministreerd en getracht wordt illegale handel tegen te gaan. Het bijhouden van een deugdelijke administratie, het kunnen onderbouwen van de legale herkomst van jouw vogels en de CITES-registratie vallen in deze categorie.
• Dierziekten: er gelden regels om de verspreiding van dierziekten te voorkomen en om in geval van een uitbraak te kunnen achterhalen wat de bron van de besmetting was. Regels omtrent vogelmarkten, transport en TRACES vallen in deze categorie.
• Fiscaal: als een liefhebber inkomen verwerft uit het houden van zijn vogels kan hij daarvoor belastingplichtig worden. Dit is iets wat iedere liefhebber zichzelf bij het invullen van zijn belastingaangifte kan afvragen.
• Dierenwelzijn: met de regels omtrent dierenwelzijn wordt getracht te bereiken dat dieren op een verantwoorde wijze worden gehouden en wordt de mogelijkheid gecreëerd in te grijpen als dat niet gebeurt. Het Besluit houders van Dieren en het bewijs van vakbekwaamheid vallen in deze categorie.

In de kern kan iedereen begrijpen dat spelregels nodig zijn en dat die een logisch doel dienen. In de praktijk blijkt echter dat niet altijd duidelijk is waar je wanneer aan moet voldoen. Deze onduidelijkheid veroorzaakt onrust en leidt er in sommige gevallen toe dat de houder de hobby de rug toekeert. In veel gevallen leidt die onduidelijkheid tot irritatie en onbegrip.

In dit artikel willen we in grote lijnen en in begrijpelijke taal uitleggen waar een houder van papegaaiachtigen in de praktijk rekening mee moet houden. Voor de meeste mensen die hobbymatig papegaaiachtigen houden is het namelijk best onoverzichtelijk waar je aan moet voldoen. De verschillende regels, onduidelijkheid in de uitvoering, moeilijke vindbaarheid en onduidelijkheid in interpretatie leiden er in de praktijk nog wel eens toe dat de gemiddelde liefhebber door de bomen het bos niet meer ziet. Daarnaast helpt het niet mee dat er verhalen de ronde doen die gebaseerd zijn op halve of zelfs onjuiste informatie. Het doel van dit artikel is zoveel mogelijk duidelijkheid te bieden.

Dit artikel is een initiatief van de parkietensociëteit en voorgelegd aan RVO, NVWA en het ministerie van LNV.
Let er wel op dat dit de huidige stand van zaken is. Het is van belang steeds geïnformeerd te blijven en bij twijfel informatie te zoeken bij betrouwbare bronnen als RVO en NVWA. Bij onduidelijkheid over interpretatie wil de Parkieten Sociëteit ook steeds ondersteuning bieden, in het belang van de hobby en de individuele vogelhouders.

Het begrip “Bedrijfsmatigheid”

Om te beoordelen aan welke regels je moet voldoen is één van de eerste vragen die je je moet stellen: “ben ik wel of niet bedrijfsmatig bezig?”. Deze vraag lijkt voor de meeste ‘echte’ hobbyisten eenvoudig met een “nee” te kunnen worden beantwoord. Dat is vaak het geval, maar lang niet altijd.

In het Besluit houders van dieren staan een aantal criteria om te kunnen beoordelen of iemand wel of niet bedrijfsmatig bezig is als het gaat om het houden van dieren. Fokt, verkoopt of verhandelt u huisdieren of vangt u huisdieren op? En doet u dat regelmatig? Dan houdt u bedrijfsmatig huisdieren.

Weet u niet zeker of u bedrijfsmatig huisdieren houdt? Hieronder ziet u indicaties om dit te beoordelen.  Ze hoeven niet allemaal te gelden. 

 Deze 7 criteria zijn als volgt:

1: U fokt niet om de dieren zelf te houden en ook niet voor uw familie en vrienden.
2: U verkoopt of levert de dieren af aan anderen dan familie en vrienden.
3: U vangt de dieren op tegen een vergoeding.
4: U heeft ruimtes speciaal ingericht voor de opvang, handel of fokken van de dieren.
5: U staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel of u heeft een btw-nummer.
6: U adverteert.
7: U wilt winst maken met uw activiteiten.

Met behulp van deze indicaties kan in een individuele situatie worden bepaald of er sprake is van bedrijfsmatig handelen. U beoordeelt zelf of u Bedrijfsmatig houder van huisdieren bent op: Bedrijfsmatig huisdieren houden (rvo.nl). Vindt u dat u hobbymatig huisdieren houdt? Dan moet u dit bij een controle zelf aannemelijk maken bij de inspecteur.

Het geheel aan factoren leidt tot de indeling ‘bedrijfsmatig’ of ‘niet-bedrijfsmatig’.

Voor het houden ten behoeve van opvang geldt bijvoorbeeld dat het winstoogmerk géén relevant criterium is om te bepalen of er sprake is van handelen in een zekere omvang en met een zekere regelmaat. Opvang van dieren vindt vaak plaats zonder winstoogmerk, maar met een ideëel doel.

Concluderend: de beoordeling of een kweker wel of niet als bedrijfsmatig wordt gezien door het Besluit houders van Dieren is altijd van de specifieke omstandigheden afhankelijk, waarbij verschillende aspecten worden meegewogen.

Het Uniek Bedrijfsnummer (UBN)

Degene die bedrijfsmatig vogels (of andere dieren) houdt, is verplicht de locatie waar hij dat doet, te registreren. De locatie krijgt dan een eigen Uniek Bedrijfsnummer (UBN). Deze kan voor wat betreft de activiteiten (voorraad, verkoop, afleveren, opvangen, fokken) altijd aangepast worden als er een wijziging optreedt. Op de locatie moet voor de dagelijkse verzorging een beheerder aanwezig zijn, die het juiste Bewijs van Vakbekwaamheid heeft voor de dieren die hij verzorgt. De niet-bedrijfsmatige vogelhouder hoeft op basis van het Besluit houders van dieren in beginsel geen UBN aan te vragen.

Ga voor meer informatie naar: Bedrijfsmatig huisdieren houden (rvo.nl). Hier leest u hoe een huisdierlocatie geregistreerd kan worden.

 Bewijs van Vakbekwaamheid

Het Bewijs van Vakbekwaamheid, is er voor verschillende diergroepen. Voor de bedrijfsmatige houder van papegaaiachtigen is het hebben van een Bewijs van Vakbekwaamheid voor de diergroep vogels verplicht. Voor de niet-bedrijfsmatige houder van papegaaiachtigen is een Bewijs van Vakbekwaamheid niet verplicht.

Meer over het Bewijs van Vakbekwaamheid leest u op Bedrijfsmatig huisdieren houden (rvo.nl). Hier staat ook hoe en waar u deze naar toe moet sturen.

 TRAde Control and Expert System (TRACES)

TRACES is een Europese applicatie die verplaatsingen tussen lidstaten van onder meer dieren registreert.

TRACES heeft als doel het voorkomen van de verspreiding van dierziekten en het snel kunnen nagaan van de bron en de route van het transport bij een uitbraak van een dierziekte. Deze borging van dierziekten en traceerbaarheid van de dieren wordt verkregen door Traces certificaten die in het land van verzending worden opgemaakt.

Op de NVWA site is via de link Export binnen de EU (intraverkeer) | Export dieren, dierlijke producten, diervoeder | NVWA per diersoort te zien welke eisen er gesteld worden t.a.v. deze TRACES certificering.

Op de link TRACES | NVWA is per land en per diergroep bovendien in te zien welke registraties in TRACES minimaal nodig zijn om een TRACES-certificaat geldig te kunnen maken.

Wanneer vogels verplaatst worden naar een andere lidstaat voor een tentoonstelling of bij verplaatsingen naar een andere lidstaat waarbij er sprake is van eigendomsoverdracht/verkoop is altijd een TRACES certificaat nodig.

In de volgende situaties is geen TRACES-certificaat nodig:

-     Voor vogels die naar tentoonstellingen gaan vanuit  Brabant en Limburg naar België en Luxemburg.
-      Voor reizigersverkeer met vogels die onder gezelschapsdieren vallen. Zie hiervoor de link: Met gezelschapsvogel vanuit land buiten de EU naar Nederland reizen | Huisdieren en reizen | NVWA 

Administratie CITES.

In veel gevallen geldt dat een houder van papegaaiachtigen een administratie van zijn vogels bij moet houden. In deze basisadministratie staan onder andere de volgende gegevens: datum aankoop en naam verkoper (in geval van aankoop), geboortedatum en ouderpaar (in geval van eigen nakweek), identificatienummer (meestal ringnummer), geslacht, datum verkoop en naam koper (in geval van verkoop) of datum overlijden.

Meer informatie over het bijhouden van een administratie vindt u op de website van RVO: Administratie beschermde dieren en planten (rvo.nl)

Daarnaast moet hij van zijn Bijlage A vogels de geldige EU-certificaten in zijn bezit hebben en op verzoek kunnen tonen.

Het is daarnaast steeds van belang een overdrachtsverklaring te krijgen bij de vogels die worden aangekocht. U moet altijd de legale herkomst van uw vogels kunnen aantonen.

 Registratie CITES secretariaat

Bij vogels van de CITES I/A lijst bestaat er de mogelijkheid maar niet de verplichting om je als kweker te registreren bij het CITES secretariaat. Dit is een gevolg van Resolutie 12.10 van de CITES conventie.

In de EU zijn de regels uit Resolutie 12.10 tot nu toe nog niet toegepast. Het Permanent Comité van CITES heeft in november 2023 aanbevolen dat de EU dit wel gaat doen. De EU neemt deze aanbeveling over. Dit betekent dat fokkers die Appendix I-soorten uitvoeren zich moeten gaan registreren.

Een registratie bij het CITES secretariaat is in de toekomst noodzakelijk voor export van CITES I/A soorten buiten de Europese Unie. In de toekomst kunnen CITES I/A soorten die zijn gekweekt door kwekers zonder CITES registratie niet meer buiten de EU worden geëxporteerd.

Ook voor kwekers die helemaal geen intentie hebben buiten de EU te exporteren is dit relevant, omdat hun vogels ook niet meer buiten de EU kunnen worden gebracht door een derde. Daarmee worden CITES I/A vogels van niet-geregistreerde kwekers minder interessant voor bijvoorbeeld handelaren die wel buiten de EU exporteren.

Meer informatie over de voorwaarden voor registratie vindt u terug in Resolutie 12.10. Als u interesse heeft in registratie, meldt dit dan bij het CITES-bureau via cites@rvo.nl. Het CITES-bureau houdt u dan op de hoogte van de implementatie van deze nieuwe ontwikkeling.

Maar nogmaals: het registreren bij het CITES secretariaat als CITES I/A kweker is op zichzelf niet verplicht. De meeste papegaaiachtigen vallen onder CITES II/B en daar speelt de registratie als hier bedoeld geen rol.

Vervoerdersvergunning

Voor het transport van levende dieren in het kader van een economische activiteit is een vervoerdersvergunning nodig. Particuliere (dus niet -bedrijfsmatige) liefhebbers vallen in beginsel niet in deze categorie als ze zelf hun eigen vogels vervoeren.

Als iemand wel in deze categorie valt, bijvoorbeeld als handelaar of professioneel transporteur, (dus bedrijfsmatig)

 gelden de volgende regels:

• Transport minder dan 65 kilometer: geen vergunning.
• Transport korter dan 8 uur: Vergunning Type I.
• Transport langer dan 8 uur: Vergunning Type II.

Voor meer info: Vervoer levende dieren | NVWA

De vergunningen kunnen online via Vervoerdersvergunning | Vervoer levende dieren | NVWA worden aangevraagd.

 Fiscale aspecten

Als de activiteiten van een vogelhouder een bepaalde omvang bereiken, kan sprake zijn bedrijfsmatigheid voor de fiscus en/of het ontstaan van inkomen dat relevant is voor bijvoorbeeld de aangifte inkomstenbelasting. Dat is niet hetzelfde als bedrijfsmatigheid volgens het Besluit houders van dieren.

Dit aspect is zo specifiek en persoonsgebonden dat we aan dit onderwerp in dit artikel verder geen aandacht besteden. Ons advies is in overleg te gaan met een accountant en/of fiscalist, als de vogelhouder vermoedt of weet dat hij activiteiten heeft die relevant zijn voor de fiscus.

Voor de gemiddelde hobbyist die geen inkomen verwerft met zijn hobby, is het fiscale aspect niet snel een relevant thema.

 Inschrijving Kamer van Koophandel

Hetzelfde als bij de fiscus geldt ook voor een inschrijving bij de Kamer van Koophandel: als de activiteiten van een vogelhouder een bepaalde omvang bereiken, kan sprake zijn van bedrijfsmatigheid die een inschrijving bij de KvK nodig maken. Raadpleeg bij twijfel de KvK, of inschrijving nodig en/of mogelijk is.

Voor de gemiddelde hobbyist die geen inkomen verwerft met zijn hobby, is het KvK aspect niet snel een relevant thema.

Inschrijving KvK, bedrijfsmatig volgens het Besluit houders van dieren en bedrijfsmatig voor de fiscus zijn verschillende onderwerpen die niet hetzelfde zijn maar wel onderlinge dwarsverbanden kennen.

Iemand die bedrijfsmatig vogels houdt volgens het Besluit houders van dieren hoeft niet per se een KvK inschrijving aan te vragen. Maar iemand die een KvK inschrijving heeft voor zijn activiteiten als vogelhouder voldoet daarmee wel aan één van de criteria zoals ze zijn 

beschreven op de pagina Bedrijfsmatig huisdieren houden (rvo.nl). En iemand die bedrijfsmatig vogels houdt, is daarmee niet per se een ondernemer voor de Belastingdienst.

Het is van belang deze thema’s goed uit elkaar te houden en op zichzelf te beoordelen.

 Tot slot

Wij bedanken RVO, NVWA en het Ministerie van LNV voor hun inhoudelijk bijdrage aan dit artikel.
Er komt veel op vogelhouders af als het gaat om regelgeving. Dat maakt de hobby niet altijd leuker. De Parkieten Sociëteit stelt zich op het standpunt dat dialoog constructiever is dan confrontatie en dat de achterliggende redenen voor de regels doorgaans best te begrijpen zijn. Tegelijkertijd maakt de Parkieten Sociëteit zich er hard voor dat de regels begrijpelijk, consequent en redelijk worden gecommuniceerd en gehandhaafd door de overheidsinstellingen die daarmee belast zijn.

De Parkieten Sociëteit wil voorkomen dat welwillende vogelliefhebbers gedemotiveerd raken door regels die in het leven zijn geroepen om problemen te voorkomen waarin die vogelliefhebbers toch al nauwelijks een rol hadden.
Immers voor het overgrote deel van de veelal hobbymatige kromsnavelliefhebbers is het ringen van de vogels, het bijhouden van een administratie en bij aan- en verkoop van vogels zorgen voor een overdrachtsformulier voldoende.   

Wij vertrouwen erop met dit artikel een bijdrage te hebben geleverd aan duidelijkheid omtrent de genoemde thema’s. Bij onduidelijkheid of vragen is de commissie wetgeving steeds bereid mee te denken of te ondersteunen waar mogelijk.

 Weblinks:

RVO:
Bedrijfsmatig huisdieren houden (rvo.nl) ; Resolutie 12.10

Administratie beschermde dieren en planten (rvo.nl)

 NVWA:
TRACES | NVWA ;  Vervoer levende dieren | NVWA

Vervoerdersvergunning | Vervoer levende dieren NVWA

 Met gezelschapsvogel vanuit land buiten de EU naar Nederland reizen | Huisdieren en reizen NVWA 

Export binnen de EU (intraverkeer) | Export dieren, dierlijke producten, diervoeder | NVWA